Адзін з тых, хто на сабе зведаў цану міру
Жыхару вёскі Лекерта Ерасту Андрэевічу Іванову ў сакавіку споўнілася 90 год. З гэтай нагоды, мы наведаліся да доўгажыхара, каб павіншаваць яго са святам. Старшыня раённай ветэранскай арганізацыі Я.У. Доўнар уручыла ўдзельніку Вялікай Айчыннай падарунак.
Перш чым пачаць свой аповед пра Ераста Андрэевіча, зраблю адступленне, каб паўтарыць казанае-пераказанае за 70 пасляваенных год — якія ж мы шчаслівыя, што жывем пад мірным небам, і як, маючы гэтае шчасце, зачастую яго недаацэньваем. Ераст Андрэевіч — адзін з тых, хто на сабе зведаў цану міру, на чый лёс выпала ваеннае ліхалецце і ў яго гэтага ліха было болей, чым у дастатку. Ён не быў у партызанскім атрадзе, не станавіўся пад кулямётныя чэргі на полі бою, але штораніцы, ад першага дня вайны і да апошняга, да знямогі знясілены ад голаду і холаду, заступаў на працоўнае месца ленінградскага ваеннага завода, каб савецкая армія не мела недахопу ў зброі. Спачатку стаяў на зборцы аўтаматаў Калашнікава, наждачкай адшліфоўваў асобныя яго часткі — у дзень па паўтары тысячы адзінак. Ад таго што вытворчасць была шкоднай, захварэў на туберкулёз лёгкіх. Пасля працаваў на зборцы «Кацюш». Адзін з тых, каму ўдалося перажыць блакаду горада на Няве, у якім малады чалавек апынуўся за тры месяцы да пачатку вайны, каб працягнуць адукацыю пасля сямі класаў мясцовай школы.
— Дагэтуль не разумею, як змог вытрымаць той страшэнны голад, — аціраючы ад слёз вочы, згадвае ветэран. — Мой аднавясковец не адолеў. Апух ад голаду і памёр. Тады многія так мерлі — апухне твар, і няма чалавека. Ежу давалі адзін раз на дзень. У абед. Амаль заўсёды адно і тое ж. На першае — крышачку расольніку: вада з кіслымі агуркамі, без бульбы. На другое — маленькі біточак з бульбяных ачысткаў. Яшчэ адной бядой былі вошы, якія проста кішэла на целе і якія, гэтак жа, як і голад, бясконца даймалі, не давалі заснуць уначы. Ад усяго гэтага чалавек знясільваўся і нік.
Пасля перамогі над ворагам усімі праўдамі і няпраўдамі майму суразмоўцу ўдалося вярнуцца дамоў, у Лекерту. Стасункаў з роднымі на працягу ваенных год малады чалавек не меў і вельмі ўзрадаваўся, калі дазнаўся, што яны жывыя. Расказваючы пра сям’ю, у якой нарадзіўся, Ераст Андрэевіч з вялікай пашанай згадвае свайго бацьку. За мужнасць, кемлівасць і адвагу ён двойчы ўдастоены Крыжа ў 1-ю сусветную вайну. Жывучы у згодзе з верай, лячыў пропаведзямі ад фізічных і маральных нядугаў іншых людзей. Пайшоў з жыцця пачынальнік роду ва ўзросце 108 гадоў.
Пасля вайны Ераст Андрэевіч стаў працаваць вадзіцелем, ажаніўся. У чэрвені споўніцца роўна 57 год іх з жонкай сумеснага жыцця.
— Жыцця шчаслівага, — адзначае Матрона Іванаўна, якая цяпер у інваліднай калясцы. — У мужа залатыя рукі: за што ні браўся, усё цудоўна атрымоўвалася. Хату сам змайстраваў, і ў хаце ўсё без выключэння, на двары таксама. Іншы хто каб адпачыць пасля работы спяшаўся, а мой Андрэевіч працу сабе шукаў. Так і раней было, і цяпер, нягледзячы на гады.
На тое, што майму суразмоўцу перадалася бацькава цяга да выяўленчай творчасці, указвае арыгінальнае вонкавае ўпрыгожанне дваровых пабудоў.
Матрона Іванаўна з дачкою, якая на час нашага наведвання ветэрана прыехала да бацькоў з Санкт-Пецярбурга, наперабой расказвалі, наколькі любяць Ераста Андрэевіча жывёлы. Каты і сабакі, якіх на падворку заўсёды было не па адным, перад тым як гаспадар павінен быў прыйсці з работы, дружна выходзілі на вуліцу яго сустракаць. Гледзячы на такое, сям’я была ўпэўнена — бацька на падыходзе дамоў. Не пустуе яго двор і цяпер. Як толькі пажылы чалавек выйшаў з хаты нас праводзіць, да яго ног кінуліся чатыры сытыя муркі і галасісты сабачка, якога Ераст Андрэевіч колькі год таму падабраў у марозны дзень на вуліцы.
Сярод беларусаў шмат людзей, прыцягальных сваёй сціпласцю. Ераст Андрэевіч адзін з іх. Расказваць пра сябе яму ніякавата. Здаецца, апраўдваецца, што зажыўся. Але як загараюцца дзедавы вочы, калі мы пытаемся пра дзяцей, якіх пяцёра, і якія ні на дзень не пакідаюць бацькоў сваёй увагай, хоць жывуць не побач. Пра дасягненні ўнукаў і праўнукаў — адна з іх як адораная студэнтка ўдастоена ўзнагароды Прэзідэнта Беларусі.
У размове з доўгажыхаром, на жыццёвым шляху якога былі і скруха ваенных гадоў, і нялёгкія, але шчаслівыя гады аднаўлення, мы не змаглі абыйсці тэму сэнсу жыцця.
— Сэнс — у працы, — упэўнена адказаў ветэран. — Стваральнай працы на карысць сваёй сям’і, населенага пункта, дзе жывеш, сваёй краіны. Нездарма ж кажуць — праца ўпрыгожвае чалавека. Яна прыносіць задавальненне, акрыляе на будучы дзень, вядзе да ажыццяўлення задуманага, мары.
Падзяліўся ветэран і сваім меркаваннем адносна ладу жыцця. Не маючы шкодных звычак у прынцыпе, Ераст Андрэевіч пры гэтым дапускае, што ў святочны дзень чалавек можа дазволіць сабе выпіць келішак-другі. Але толькі ў святочны і толькі абмежавана. Што датычыцца тытуню, то тут пажылы чалавек катэгарычны — атрута абавязкова скажацца на здароўі.
Гляджу на ветэрана і не пакідаю здзіўляцца, наколькі светлыя ў яго вочы — у іх дабрыня і цеплыня, мудрасць і вялікая любоў да людзей і ўсяго жывога на зямлі. Міжволі прыходзіць думка — такое абвостранае пачуццё любові звычайна прыходзіць да чалавека пасля перамогі над невылечнай хваробай. І разумею — у выпадку Ераста Андрэеевіча такой хваробай быў блакадны Ленінград. І дзякуй Богу, што ён гэтую смяротную напастку адолеў.
Алена КАРПЕНКА.
Фота Юрыя ЮРКЕВІЧА.
